Kalendarium

8 września
1991 – Macedonia uzyskała niepodległość (od Jugosławii).
Macedonia – Święto Niepodległości

2011 - Z okazji 20. rocznicy niepodległości w stolicy Macedonii Skopje odsłonięto pomnik Wojownik na koniu.
Pomnik przedstawia 12-metrową postać jeźdźca siedzącego na wspiętym koniu. Rzeźba spoczywa na cokole o wysokości 10 metrów. Pomnik mają otaczać cztery lwy z brązu oraz osiem 3-metrowych figur żołnierzy
Według władz macedońskich pomnik przedstawia „wojownika na koniu” i taka jest także jego oficjalna nazwa, jednak rzeźba przedstawia w praktyce Aleksandra Macedońskiego, a jedna z figur żołnierzy otaczających jeźdźca jest wyobrażeniem jego ojca – Filipa II Macedońskiego. Filipowi poświęcono także osobny pomnik położony w pobliżu pomnika Aleksandra – jego oficjalna nazwa to „Wojownik”.
Nazwa, nie odwołująca się bezpośrednio do Aleksandra Macedońskiego, jest efektem wieloletniego sporu pomiędzy rządami Grecji i Macedonii o nazwę tego drugiego kraju oraz o prawo do spuścizny kulturowej i historycznej po starożytnej Macedonii. Grecja uznała budowę pomnika za prowokację i przywłaszczanie sobie greckiej historii i dziedzictwa. Pomnik stał się powodem wzrostu napięcia między oboma krajami, Grecja zagroziła opóźnieniem akcesji Macedonii do UE

1946 – 95,6% spośród głosujących w referendum opowiedziało się za zniesieniem monarchii w Bułgarii.

1921 – Dinko Šakić, chorwacki funkcjonariusz faszystowski, komendant obozu zagłady Jasenovac (zm. 2008)
Do 1942 pełnił funkcję zastępcy komendanta obozu koncentracyjnego w miejscowości Stara Gradiška, a do 1944 – komendanta obozu koncentracyjnego w Jasenovacu. Po zakończeniu wojny przedostał się do Austrii, a stamtąd wyjechał do Argentyny.
 W 1995 udzielił wywiadu chorwackiej dziennikarce Aleksie Crnjaković, w którym ujawnił swoje wojenne losy. W roku 1998 Centrum Szymona Wiesenthala wystąpiło o ekstradycję i ukaranie go za zbrodnie z okresu II wojny światowej. W rezultacie został aresztowany przez argentyńską policję i przewieziony do Zagrzebia, gdzie władze chorwackie w lipcu wytoczyły mu proces. W 1999 został uznany za winnego zbrodni na więźniach obozu koncentracyjnego w Jasenovacu i skazany na karę 20 lat pozbawienia wolności.

1331 – Stefan Urosz IV Duszan został królem Serbii.
Jego panowanie było okresem apogeum potęgi średniowiecznej Serbii. Serbia za jego panowania, ze stolicą w Skopje, zyskała miano Wielkiej Serbii. W wyniku wojny z Bułgarami i Bizancjum opanował Macedonię, Albanię, Epir i Tesalię oraz utworzył odrębny patriarchat serbski. Popierał rozwój handlu oraz górnictwa.
Utworzone przez niego potężne państwo serbskie rozpadło się po jego śmierci na szereg księstw. Ułatwiło to penetrację Półwyspu Bałkańskiego przez Turków osmańskich.

1887 – Jerzy (Dziordzie) Karadziordziewić, serbski książę, następca tronu (zm. 1972)
Dziordzie cierpiał na silne zaburzenia psychiczne (w napadzie szału skopał na śmierć jednego ze służących) i po sześciu latach jako następca tronu zrzekł się praw do tronu (15 marca 1909) na rzecz młodszego brata Aleksandra, ale pozostawiono mu tytuł książęcy i apanaże. Brał udział jako oficer armii serbskiej w wojnach bałkańskich i w I wojnie światowej. W roku 1925 brat Aleksander, wówczas już król SHS, nakazał go zamknąć w szpitalu dla umysłowo chorych.

1945 - Vinko Puljić, bośniacki duchowny katolicki, arcybiskup Sarajewa, kardynał


9 września
1944 - Komunistyczny bułgarski Front Ojczyźniany dokonał przewrotu i obalił proniemiecki rząd.

1493 – Zwycięstwo Turków nad Chorwatami w bitwie na Krbavskim Polu.

1972 - Goran Višnjić, chorwacki aktor
Dołączył do obsady Ostrego dyżuru w szóstym sezonie (pod koniec 1999) i pozostał w serialu do 2006 r.

1985 - Luka Modrić, chorwacki piłkarz
27 sierpnia 2012 podpisał pięcioletni kontrakt z Realem Madryt. Chorwat kosztował 30 mln euro oraz 5 mln zmiennych, które zależne są od spełnienia przez niego określonych w umowie celów

1987 - Milan Stanković, serbski piosenkarz
Milan Stanković wygrał preselekcje do reprezentowania Serbii w Konkursie Piosenki Eurowizji w 2010 roku w Oslo z piosenką Ovo je Balkan. 25 maja wystąpił w jego półfinale i zajął 5. miejsce. Dostał się do finału, który odbył się 29 maja, zajął w nim 13. miejsce, uzyskując 72 punkty.

1961 - Matjaž Kek, słoweński piłkarz, trener piłkarski
Były trener reprezentacji Słowenii.


10 września
1976 – W pobliżu Zagrzebia zderzyły się samoloty pasażerskie należące do British Airways i jugosłowiańskich Inex-Adria Aviopromet, w wyniku czego zginęło 176 osób.

1949 - Wiktor Paskow, bułgarski pisarz (zm. 2009)
Jako powieściopisarz zadebiutował w 1986 zbiorem trzech opowiadań Niedojrzałe zabójstwa (Невръстни убийства), rok później ukazała się Ballada dla George'a Heniga (Балада за Георг Хених). Ta ostatnia powieść ugruntowała jego pozycję jako znanego pisarza i przyniosła mu nagrodę na Targach Książki we francuskim Bordeaux.

1994 – Jan Paweł II rozpoczął wizytę w Chorwacji.

1974 - Mirko Filipović, chorwacki zawodnik sztuk walki
Mistrz świata w kickboxingu w formule full contact (1996), wicemistrz K-1 WGP (1999), mistrz K-1 WGP (2013) oraz tryumfator turnieju MMA PRIDE Openweight GP (2006). Był także oficerem policji oraz posłem do chorwackiego parlamentu.

1992 – Muhamed Bešić, bośniacki piłkarz


11 września
1978 - W londyńskim szpitalu zmarł bułgarski pisarz i dysydent Georgi Markow, ugodzony 4 dni wcześniej zatrutym rycyną parasolem.

1957 - Płamen Markow, bułgarski piłkarz, trener piłkarski

1958 – Georgi Sławkow, bułgarski piłkarz (zm. 2014)

2009 - Chorwacja i Słowenia zawarły porozumienie w sprawie spornej granicy morskiej na Zatoce Pirańskiej.
Obszar zatoki i niewielkie skrawki lądu wokół niej były obiektem sporu terytorialnego pomiędzy Słowenią i Chorwacją, który trwał od ogłoszenia przez oba te kraje niepodległości i secesji z Jugosławii w 1991 roku, gdyż w okresie jugosłowiańskim granica morska pomiędzy republikami składowymi nie została wytyczona. Chorwacja proponowała zastosowanie linii środkowej zatoki jako granicy, co pozbawiłoby Słowenię dostępu do otwartego morza, pomimo posiadania wybrzeża, dlatego kraj ten odwoływał się do konwencji, która traktuje dostęp do otwartego morza jako podstawowe prawo każdego państwa.

1968 - Slaven Bilić, chorwacki piłkarz, trener piłkarski
Z reprezentacją Chorwacji zdobył brązowy medal na mistrzostwach świata w 1998

1987 - Anže Damjan, słoweński skoczek narciarski


12 września
1919 - Włoski poeta, prozaik i dramaturg Gabriele D’Annunzio na czele oddziałów ochotniczych dokonał zajęcia Fiume (obecnie Rijeka w Chorwacji), co spowodowało wycofanie sprzymierzonych oddziałów francusko-brytyjsko-amerykańskich i proklamowanie Regencji Carnaro.

1981 - Marijan Buljat, chorwacki piłkarz

1982 - Zoran Planinić, chorwacki koszykarz

1852 - Simo Matavulj, serbski pisarz (zm. 1908)
 Autor realistycznych opowiadań z życia Dalmacji, Czarnogóry i Belgradu, także 2 powieści: Bakonja fra Brne - libertyńskiej powieści humorystycznej o życiu klasztornym, oraz Uskok (obie 1892). Talent Matavulja wyraził się najpełniej w obrazkach rodzajowych i kreowaniu charakterystycznych typów bohaterów. Przekłady jego dzieł w języku polskim znajdują się w Antologii noweli jugosłowiańskiej (1964).

1982 - Vanja Udovičić, serbski piłkarz wodny, polityk
W  2013 zakończył karierę sportową, w tym samym roku objął urząd ministra młodzieży i sportu w rządzie Ivicy Dačicia
Również w 2014 ponownie objął stanowisko ministra młodzieży i sportu w rządzie Aleksandara Vučicia

1969 - Željko Milinovič, słoweński piłkarz

1976 - Jolanda Čeplak, słoweńska lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa
Specjalnością Čeplak jest bieg na 800 m. Największe sukcesy w tej konkurencji odniosła w 2002. Na halowych mistrzostwach Europy pokonała dość nieoczekiwanie faworytkę Stephanie Graf, ustanawiając jednocześnie rekord świata w hali czasem 1:55.82. Tego samego roku na mistrzostwach Europy na otwartym stadionie zdobyła również złoty medal. W 2004 na Igrzyskach Olimpijskich w Atenach zdobyła brązowy medal (srebrny medal przegrała o ułamki sekund z Hasną Benhassi). Trzecia była także na Halowych Mistrzostwach Europy 2007.
Nie wystartowała w igrzyskach olimpijskich w Pekinie w związku z dwuletnią dyskwalifikacją za stosowanie dopingu. Test przeprowadzony w czerwcu 2007 roku wykazał w jej organizmie ślady EPO.

1962 - Dino Merlin, bośniacki piosenkarz
Dino Merlin jest autorem pierwszego hymnu Bośni i Hercegowiny "Jedna i Jedina".
W 2011 roku wziął udział w Konkursie Piosenki Eurowizji 2011, podczas którego wykonał utwór "Love in Rewind". 12 maja wystąpił z pierwszym numerem startowym w drugim półfinale festiwalu, w którym zajął 5. miejsce. 16 maja ponownie zaprezentował się na eurowizyjnej scenie, tym razem z drugim numerem startowym. Ostatecznie zajął 6. miejsce

1966 - Zenun Pajaziti, kosowski polityk
W 2000, kiedy powstawały struktury doradcze dla UNMIK, zajął się budową federacji sportowych w Kosowie. W swojej działalności publicznej działał w Federacji Piłki Ręcznej Kosowa, był także wiceprezesem Kosowskiego Komitetu Olimpijskiego.
Należy do Demokratycznej Partii Kosowa. W 2004 rozpoczął pracę w misji łącznikowej, koordynującej współpracę rządu Kosowa i UNMIK. W styczniu 2008 objął stanowisko ministra spraw wewnętrznych w rządzie Kosowa.


13 września
1971 – Prześladowany w kraju ze względów politycznych Eugeniusz Pieniążek, na własnej konstrukcji jednoosobowym samolocie Kukułka, przekroczył nielegalnie granicę i przez Słowację i Węgry dotarł do Suboticy w Jugosławii.

1987 – Cwetana Pironkowa, bułgarska tenisistka
W 2014 roku dotarła do finału zawodów WTA Premier w Sydney, w którym pokonała Angelique Kerber 6:4, 6:4.
Sklasyfikowana najwyżej na 31. miejscu w rankingu singlowym WTA Tour we wrześniu 2010 roku. Ma na koncie sześć triumfów w zawodach ITF w grze singlowej.

1929 - Nikołaj Giaurow, bułgarski śpiewak operowy (baryton) (zm. 2004)
Występował w najważniejszych teatrach operowych świata (Opera Wiedeńska, La Scala, Metropolitan Opera), do jego czołowych kreacji operowych należą: rola tytułowa w Don Giovannim W. A. Mozarta, króla Filipa II w Don Carlosie G. Verdiego, Mefistofelesa w Fauście Ch. Gounoda, rola tytułowa w Borysie Godunowie M. Musorgskiego. Był niezrównanym wykonawcą oper z repertuaru włoskiego, szczególnie G. Verdiego, francuskiego oraz rosyjskiego.

1887 – Leopold Ružička, chorwacki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1976)
Prowadził prace badawcze nad politerpenami (od 1920), opracował syntezy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (1926-1931), prowadził badania stereoidów (hormony płciowe – synteza androsteronu i testosteronu, 1934-1935). Jest twórcą tzw. reguły izoprenowej, zwanej także regułą Ružički. Otrzymał Nagrodę Nobla w zakresie chemii w roku 1939.

1971 - Goran Ivanišević, chorwacki tenisista
mistrz Wimbledonu 2001 w singlu, brązowy medalista olimpijski z Barcelony, 1992 w singlu i deblu.

1979 - Ivan Miljković, serbski siatkarz
W reprezentacji narodowej zadebiutował w roku 1997. Trzykrotnie występował na igrzyskach olimpijskich, w Sydney, Atenach i Pekinie. W Australii wywalczył ze swoją drużyną złoty medal.
Na Mistrzostwach Świata w 2010 r. we Włoszech zdobył brązowy medal.
Na Mistrzostwach Europy w 2011 roku zdobył złoty medal z reprezentacją Serbii a jednocześnie został wybrany najbardziej wartościowym zawodnikiem całych mistrzostw.

1971 - Mladen Dabanovič, słoweński piłkarz, bramkarz

1978 - Boštjan Kavaš, słoweński piłkarz ręczny


14 września
1943 – Dobri Bożiłow został premierem Bułgarii.

1979 - Ivica Olić, chorwacki piłkarz
W styczniu 2010 roku został wybrany w plebiscycie zorganizowanym przez gazetę "Vecernji List" najlepszym chorwackim piłkarzem 2009 roku. Okazał się lepszy od swoich kolegów z reprezentacji - Darijo Srny i Niko Kranjčara.

1966 – Iztok Puc, słoweński piłkarz ręczny (zm. 2011)
Mierzący 196 cm wzrostu zawodnik w barwach Jugosławii był brązowym medalistą igrzysk w Seulu. Osiem lat później, już jako reprezentant Chorwacji, został mistrzem olimpijskim. Po raz trzeci startował na igrzyskach w 2000 w Sydney, tym razem jako członek reprezentacji Słowenii.