13 października
1932 – Dušan Makavejev, jugosłowiański reżyser filmowy
Jest uznawany za ojca nowoczesnej kinematografii jugosłowiańskiej. Znany z filmów tworzonych w latach 60. i 70. Jego największym sukcesem artystycznym był zrealizowany w 1971 roku film WR - tajemnice organizmu.
1966 – Baja Mali Knindža, serbski piosenkarz
Baja Mali Knindža (pol. Baja, mały Knindža, nie mylić z innym turbofolkowym wykonawcą Nedeljko Bajić Baja) naprawdę nazywa się Mirko Pajčin. Słowo "Knindža" jest neologizmem utworzonym od słów Knin i ninja, zostało obrane jako nazwa serbskiego oddziału paramilitarnego walczącego w jugosłowiańskiej wojnie domowej w ramach wojsk Republiki Serbskiej Krainy pod dowództwem Dragana Vasiljkovicia, pseud. "Kapetan Dragan".
1991 – W Bułgarii odbyły się pierwsze po wojnie wolne wybory parlamentarne.
14 października
1963 - Borisław Abadżiew, bułgarski bokser
amatorski mistrz i wicemistrz mistrz Europy.
W 1991 przeszedł na zawodowstwo, ale nie odniósł znaczących sukcesów. walczył w wadze średniej. Stoczył 17 walk, z których 10 wygrał, 5 przegrał i 2 zremisował. Zakończył karierę w 1997.
1915 – I wojna światowa: Bułgaria przystąpiła do wojny po stronie państw centralnych.
1921 – W Bułgarii powołano opozycyjne wobec autorytarnego rządu Bułgarskiego Ludowego Związku Chłopskiego Porozumienie Narodowe.
1977 - Joey Didulica, chorwacki piłkarz pochodzenia australijskiego
Didulica urodził się w Geelong w stanie Wiktoria. Ojciec Josepha, Luka, jest Chorwatem i wyemigrował do Australii w latach 70. Z kolei matka Josepha, Mary, jest Australijką pochodzenia chorwackiego.
Didulica mógł grać w reprezentacji Australii, ale ostatecznie zdecydował się grać w reprezentacji kraju swoich rodziców. Tłumaczył to także tym, że reprezentacja Australii nie zakwalifikowała się do Mistrzostw Świata od 30 lat.
24 kwietnia 2006 roku Didulica został ukarany grzywną w wysokości 60 tys. euro za incydent w derby Wiednia rozegranym w maju 2005 z Rapidem Wiedeń, kiedy to uderzył Belga Axela Lawaree. Lawaree odrzucił przeprosiny Didulicy, a sam Joseph musiał zapłacić Belgowi 1000 euro zadośćuczynienia. Nie była to jedyna kara za ten czyn – Didulica musiał także opuścić 8 meczów w lidze.
15 października
1971 – Rozpoczęto seryjną produkcję jugosłowiańskiego samochodu osobowego Zastava 101.
1919 – Dimityr Dojczinow, bułgarski piłkarz, trener piłkarski
Całą swoją piłkarską karierę związał z jednym klubem - Lewskim Sofia. Występował w nim przez piętnaście lat, od 1938 do 1953 roku. W jego barwach rozegrał łącznie 98 meczów, w których strzelił 10 bramek. Sześciokrotnie zdobył tytuł mistrza (1942, 1946, 1947, 1949, 1950 i 1953) i pięciokrotnie Puchar kraju (1942, 1946, 1947, 1949 i 1950). W reprezentacji Bułgarii zagrał w 27 spotkaniach.
Po zakończeniu kariery piłkarskiej pracował jako asystent w Lewskim Sofia (1953-1957) i w CSKA Sofia (1961-1965).
W 1973 roku zastąpił Jonczo Arsowa na stanowisku pierwszego trenera Lewskiego Sofia. W 1974 roku doprowadził go do tytułu mistrza kraju. W tym samym roku w trzech meczach pełnił obowiązki selekcjonera reprezentacji Bułgarii.
Później był trenerem m.in. Spartaka Warna (1975-1978), z którym w sezonie 1977-1978 nie potrafił utrzymać się w I lidze.
1984 - Iwo Angełow, bułgarski zapaśnik
złoty i brązowy medalista mistrzostw świata, mistrz Europy.
1971 - Niko Kovač, chorwacki piłkarz
Kovač urodził się w Berlinie rodzinie chorwackich gastarbeiterów, którzy przyjechali do Niemiec z okręgu Livna z Bośni i Hercegowiny.
Przez dużą część reprezentacyjnej kariery Niko był kapitanem Chorwatów. Reprezentacyjną karierę zakończył po Mistrzostwach Europy w 2008 roku, na których jego reprezentacja dotarła do ćwierćfinału.
1978 - Boško Balaban, chorwacki piłkarz
1989 – Alen Pamić, chorwacki piłkarz (zm. 2013)
W swojej karierze reprezentował barwy takich klubów jak NK Karlovac, HNK Rijeka, Standard Liège oraz Istra 1961. Od 2010 roku Chorwat miał problemy z sercem. 21 czerwca 2013 roku Pamić zmarł z powodu problemów z sercem. Syn Igora Pamicia, starszy brat Zvonko Pamicia.
1929 - Milorad Pavić, serbski pisarz (zm. 2009)
Jako poeta debiutował w 1967. Jego głównym dziełem jest Słownik chazarski (1984). Napisał także Siedem grzechów głównych oraz Drugie ciało. W 2008 Spółdzielnia Literacka wydała zbiór opowiadań pod tytułem "Papierowy teatr".
1934 – Slobodan Aligrudić, serbski aktor (zm. 1985)
16 października
1978 - W Paryżu agenci jugosłowiańskiej tajnej policji politycznej zamordowali chorwackiego pisarza i dziennikarza Bruno Bušicia.
1985 - Wiktor Josifow, bułgarski siatkarz
Obecnie występuje we niemieckiej lidze, w drużynie VfB Friedrichshafen.
1994 - Urzędujący prezydent Macedonii Kiro Gligorow po raz drugi wygrał wybory prezydenckie.
1801 – Josip Jelačić, hrabia, ban Chorwacji (zm. 1859)
Feldzeugmeister armii austriackiej. Naczelny dowódca wojsk Chorwacji, tłumił rewolucję w Wiedniu i powstanie węgierskie 1848-1849 (dowodził armią przeciwko Józefowi Bemowi).
1963 – Danko Cvjetičanin, chorwacki koszykarz
Wraz z drużyną Cibony Zagrzeb wywalczył dwa tytuły Mistrza Europy. Cvjetičanin zdobył srebrny medal olimpijskich w barwach Jugosławii w IO 1988 w Seulu i ten sam medal na IO 1992 w Barcelonie. W roku 2006 Cvjetičanin został Europejskim Koordynatorem ds. Scautingu drużyny Philadelphia 76ers.
17 października
1912 – I wojna bałkańska: Bułgaria, Grecja i Serbia wypowiedziały wojnę Imperium Otomańskiemu.
1985 - Kirił Akałski, bułgarski piłkarz, bramkarz
1448 – Rozpoczęła się węgiersko-turecka bitwa na Kosowym Polu.
W bitwie tej nad rzeką Żytnicą wojska Jana Hunyadyego zostały rozbite przez oddziały sułtana Murada II. Bitwa ta otworzyła Turkom drogę do podboju Bałkanów.
18 października
1959 – Miłczo Manczewski, macedoński reżyser filmowy
Od czasu wyjazdu do Ameryki używa zwykle transkrypcji: Milcho Manchevski.
Jego film Przed deszczem (Before the Rain) z 1994 zdobył Złotego Lwa na festiwalu w Wenecji, następnie nominację do Oscara za najlepszy film zagraniczny oraz szereg innych nagród (m.in. nagrodę publiczności na Warszawskim Festiwalu Filmowym, w sumie około trzydziestu). Obraz ten należy (obok dzieł Emira Kusturicy) do najważniejszych filmów dotyczących konfliktów etnicznych na Bałkanach po 1990 roku.
1986 – Petar Jelić, bośniacki piłkarz
Petar Jelić jest synem Milana Jelicia, polityka i prezydenta Republiki Serbskiej.
1943 – Andrej Bajuk, słoweński polityk, premier Słowenii (zm. 2011)
3 maja 2000, po upadku centrolewicowego gabinetu Janeza Drnovška, Andrej Bajuk stanął na czele rządu, tworzonego przez centroprawicową koalicję. W sierpniu tego samego roku odszedł z SLS+SKD i wraz z grupą swoich stronników (w tym Lojze Peterle) powołał partię Nowa Słowenia. Został też wybrany do Zgromadzenia Narodowego w wyborach krajowych. 16 listopada 2000 na urzędzie premiera zastąpił go ponownie Janez Drnovšek, któremu udało się pozyskać większość w parlamencie.
W 2004 lider NSi uzyskał reelekcję, zrezygnował jednak z mandatu poselskiego w związku z powołaniem go na funkcję ministra finansów w rządzie Janeza Janšy. Urząd ten sprawował przez cztery lata. W wyborach w 2008 Nowa Słowenia nie przekroczyła progu wyborczego. W rezultacie Andrej Bajuk zrezygnował z kierowania tym ugrupowaniem, został zastąpiony przez Ljudmilę Novak.
19 października
1841 – Mikołaj I Petrowić-Niegosz, król Czarnogóry (zm. 1921)
Już w młodości Mikołaj wykazywał zagorzały patriotyzm, co wyrażał m.in. pisząc wiersze. Reprezentowały one wysoki pozioma artystyczny i miały umocnić poczucie odrębności kulturowej Czarnogórców.
28 sierpnia 1910 r. podczas obchodów jubileuszu 50-lecia panowania, władca przyjął tytuł króla, zgodnie z petycją od Skupsztiny.
W czasie I wojny światowej zobowiązał się do pomocy Serbii w odebraniu Austriakom Bałkanów. Czarnogóra miała nadzieję na zdobycie zachodniej części Hercegowiny. Po tym jak Skupsztina doszła w 1918 r. do porozumienia z Piotrem I Karadziordzieviciem, Czarnogóra stała się w 1918 r. częścią Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Mikołaj I pozostał na emigracji we Włoszech aż do swojej śmierci w 1921 r.
W 1989 r. trumny ze zwłokami Mikołaja I i jego żony Mileny zostały przywiezione z San Remo, gdzie uprzednio para królewska była pochowana i złożono je w marmurowych sarkofagach w kaplicy Cipur w Cetinje niedaleko pałacu królewskiego, który kiedyś zamieszkiwali.
1943 - Gen. Blažo Đukanović, dowódca czetnicki w Czarnogórze i przewodniczący Komitetu Narodowego w Niezależnym Państwie Czarnogórskim, został schwytany przez komunistycznych partyzantów w zasadzce koło monastyru w Ostrogu, którzy wkrótce go osądzili i wykonali na nim wyrok śmierci.
2007 - Uchwalono konstytucję Czarnogóry.
1988 - Saša Starović, serbski siatkarz
Jego siostrą jest siatkarka Sanja Starović .
Na Mistrzostwach Świata w 2010 r. we Włoszech zdobył brązowy medal.
W 2011 r. w Austrii i Czechach zdobył mistrzostwo Europy
20 października
1944 - Armia Czerwona i jugosłowiańscy partyzanci wkroczyli do Belgradu.
1838 – Marin Drinow, bułgarski historyk, filolog (zm. 1906)
twórca podwalin współczesnej bułgarskiej historiografii, jeden z założycieli i pierwszy przewodniczący Bułgarskiego Towarzystwa Literackiego.
Dzięki propozycji wysuniętej przez Drinowa, w 1879 Sofia została stolicą Księstwa Bułgarii. Wziął także aktywny udział w założeniu Sofijskiej Biblioteki Publicznej (obecnie Biblioteka Narodowa).
1958 - Ivo Pogorelić, chorwacki pianista
urodzony w Belgradzie, po rozpadzie Jugo przyjął obywatelstwo chorwackie
W 1980 roku wystąpił na X Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie i odpadł w III etapie. Jurorka konkursu, argentyńska pianistka Martha Argerich uznała go za pianistycznego geniusza i na znak protestu zrezygnowała z udziału w jury. Otrzymał na tym konkursie "nagrody pocieszenia" od prywatnych fundatorów i nagrano w Polsce płytę z jego wykonaniami muzyki Chopina.
W roku 1988 zyskał tytuł ambasadora dobrej woli nadawany przez UNESCO. Podczas wojny domowej w Bośni i Hercegowinie zajmował się działalnością charytatywną na rzecz mieszkańców Sarajewa poszkodowanych przez konflikty po rozpadzie Jugosławii.
1941 – II wojna światowa: w ramach akcji odwetowej Niemcy rozstrzelali w dniach 20 i 21 października od 2,8 tys. do 5 tys. mieszkańców serbskiego miasta Kragujevac.
1963 - Siniša Gogić, cypryjski piłkarz pochodzenia serbskiego
Sezon 2002/2003 spędził w drużynie Olympiakosu Nikozja. W 2003 roku zakończył w jego barwach piłkarską karierę.
21 października
1969 - Denijal Hasanović, bośniacki reżyser
W roku 1999 ukończył PWSFTviT w Łodzi.
1983 - Hrvoje Ćustić, chorwacki piłkarz (zm. 2008)
W początkowych minutach meczu jego drużyny przeciwko HNK Cibalia w chorwackiej pierwszej lidze 29 marca 2008, Ćustić doznał poważnych uszkodzeń głowy po zderzeniu z betonową ścianą oddaloną około 3 metrów od bocznej linii wspierającej barierkę, która oddzielała murawę od trybun. Kilka sekund wcześniej, Ćustić próbował przejąć piłkę w pojedynku z przeciwnikiem, lecz wtedy obaj gracze zderzyli się i Ćustić wpadł na ścianę, uderzając w nią głową.
Został natychmiast przetransportowany do lokalnego szpitala i został poddany operacji jeszcze tego samego wieczora. Po operacji, był w śpiączce farmakologicznej i jego stan zdrowia pozostał stabilny do 2 kwietnia 2008, kiedy na skutek infekcji szybko wzrosła jego temperatura ciała. Jego stan zdrowia natychmiast się pogorszył i wczesnym popołudniem 3 kwietnia 2008, szpital ogłosił śmierć jego mózgu o godzinie 11.51 tego dnia. Po jego śmierci, wszystkie mecze chorwackiej ligi zaplanowane na ten weekend zostały odwołane.
1819 – Milan Obrenowić, książę Serbii (zm. 1839)
Milan Obrenović był najstarszym synem księcia Serbii, Miłosza. Od urodzenia miał problemy zdrowotne, zmarł w dwa tygodnie po przejęciu władzy.
1981 – Nemanja Vidić, serbski piłkarz
Grał przez kilka lat w Manchesterze United.
17 lipca 2006 Nemanja Vidić ożenił się z Aną Ivanović, wówczas studentką ekonomii na Uniwersytecie w Belgradzie. Mają trzech synów: Lukę, Stefana i Petara
1757 - Martin Kuralt, słoweński duchowny katolicki, poeta, bibliotekarz, publicysta (zm. 1845)
uralt został członkiem pierwszej słoweńskiej akademii nauk (Akademija delovnih Ljubljančanov); w artykule Ein kleiner Versuch in krainerischen Volksliedern (Ilirski list, 1823) proponował wydanie zbioru poezji ludowej, która miałaby na celu uszlachetnianie czytelnika pięknem opisywanej przyrody, jednocześnie ukazując prawdy moralne.
Pisał wiersze okolicznościowe po łacinie i niemiecku – pisanie w języku słoweńskim pozostawił chłopom. Przykładem takiej poezji jest powstały po 1823 wiersz Jútrejna pésem èniga Krájnskega Kméta. W wierszu idee oświecenia łączy z podkreślonym stosunkiem do natury.
Idee oświecenia wyrażał nie tylko w poezji, ale i w publicystyce. Artykuły pisane po niemiecku i łacinie, dotyczyły spraw moralno-teologicznych i filozoficznych. Główną wartością był systematyczny rozwój koncepcji oświecenia. W bibliotece w Ołomuńcu zachował się jego artykuł Kurzgefasste Beantwortung eineger Fragen aus der Psychologie und Literargeschichte, w którym odpowiada na pytania, co to jest rozum, co jest początkiem ludzkiego poznania, co jest najwyższym celem człowieka i jak to osiągnąć. W artykule stara się przede wszystkim rozwiązać podstawowe pytania filozoficzne, czym jest człowiek, a czym Bóg.
Nowych postów nie będzie do 22 października, bo jestem na urlopie :)
